Đấu aptomat ngược có được không? Tại sao không nên thử?

Nhiều người vẫn còn thắc mắc rằng “đấu aptomat ngược có được không”, 1FIX khuyên bạn không nên đấu ngược aptomat dù chỉ 1 lần, phải thật cẩn trọng trong việc đấu lắp thiết bị này. Aptomat lắp ngược sẽ khiến dòng điện vào ra bị sai hướng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ tại sao lắp aptomat ngược lại nguy hiểm đến vậy và cung cấp giải pháp phòng tránh lắp ngược aptomat để bạn tự tin trong việc đấu dây hoặc liên hệ dịch vụ chuyên nghiệp của ONEFIX ngay khi cần.

Aptomat là gì?

Aptomat (hay còn gọi là cầu dao, CB tự động) là một thiết bị điện quan trọng, được thiết kế để bảo vệ mạch điện khỏi các sự cố như quá tải, ngắn mạch hoặc rò rỉ điện. Đây là một loại công tắc thông minh, có khả năng tự động ngắt kết nối giữa nguồn điện và tải khi phát hiện dòng điện rò xuống đất hoặc khi có người bị điện giật. Nhờ đó, aptomat giúp ngăn ngừa hư hỏng thiết bị điện, giảm nguy cơ cháy hay nổ có thể xảy ra.

Aptomat hoạt động dựa trên các tính năng chính sau:

• Bảo vệ quá tải: Ngắt mạch khi dòng điện vượt quá định mức trong thời gian dài, tránh hiện tượng dây dẫn bị nóng chảy.
• Bảo vệ ngắn mạch: Phản ứng nhanh chóng, ngắt mạch ngay lập tức khi dòng điện tăng đột ngột do ngắn mạch.
• Bảo vệ rò rỉ điện (đối với loại aptomat chống giật): Phát hiện dòng rò rỉ và ngắt mạch kịp thời, bảo vệ người dùng khỏi nguy cơ điện giật.

Đấu ngược aptomatlà gì?

Đấu aptomat ngược có nghĩa là lắp đặt aptomat không đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Cụ thể, khi bạn lắp aptomat, dây nguồn (Line) phải được đấu vào ký hiệu L (cọc đầu vào), còn dây tải (Load) phải đấu vào ký hiệu T hoặc cọc đầu ra. “Đấu aptomat ngược” xảy ra khi thứ tự của các dây dẫn này bị đảo lộn, không đúng vị trí, điều này có thể gây ra nhiều nguy hiểm và hậu quả nghiêm trọng.

Đấu aptomat ngược là hành vi khiến cơ chế trượt bên trong aptomat hoạt động không đúng. Thay vì tự động nhảy ngắt khi quá tải hoặc ngắn mạch, aptomat sẽ không thể phát hiện được sự bất thường về dòng điện khi lắp ngược CB. Kết quả là, khi có sự cố vượt quá mức định mức, aptomat không ngắt, gây ra cháy nổ CB.

Đấu aptomat ngược là nguyên nhân phổ biến khiến nhiều gia đình bị gián đoạn điện và sửa chữa tốn kém, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn tính mạng.

Đấu aptomat ngược có được không? Tại sao không nên đấu ngược Aptomat?

Vậy theo bạn, đấu aptomat ngược có được không? Câu trả lời là “KHÔNG” và nếu bạn từng nghĩ chỉ cần đảo ngược dây nguồn và tải thì cũng chẳng khác biệt gì, hãy suy nghĩ lại. Aptomat lắp ngược sẽ khiến dòng điện vào ra bị sai hướng so với thông thường, hoặc gây ra nhầm dây pha và dây trung tính.

Nguy cơ cháy nổ cao

Khi đấu ngược aptomat, dòng điện không đi qua cuộn cảm và cơ cấu nhiệt đúng cách, khiến tiếp điểm bị nóng chảy và sinh ra tia lửa. Hiện tượng này dễ dàng biến bảng điện thành “quả bom nổ chậm”, chỉ cần một tia lửa nhỏ là có thể gây ra cháy nổ bảng điện, nhất là khi môi trường có khí gas hoặc bụi dễ cháy.

Dễ hỏng hóc các thiết bị điện

Việc aptomat lắp ngược sẽ vô tình làm vô hiệu hóa cơ chế bảo vệ quá tải và ngắn mạch, khiến các thiết bị như máy bơm, máy giặt, điều hòa phải vận hành liên tục dưới dòng điện cao hơn mức cho phép. Lâu ngày sử dụng, các thiết bị điện có thể bị hỏng hóc nhanh hơn bình thường, làm giảm tuổi thọ và tốn kém chi phí sửa chữa.

Hư hỏng aptomat nặng nề

Khi lắp ngược aptomat, cơ cấu tiếp điểm phải chịu áp lực kéo liên tục mà không được nhả kịp thời. Điều này gây mòn tiếp điểm, kẹt cơ cấu nhả, làm mất khả năng tự động ngắt trong lần hoạt động tiếp theo. Kéo theo đó là Aptomat sẽ xuống cấp nhanh chóng, phải thay mới sớm hơn so với định mức sử dụng.

Ảnh hưởng đến an toàn con người

Mất chức năng ngắt mạch tức thì đồng nghĩa với việc hệ thống điện luôn trong trạng thái chập chờn, nguy hiểm. Người sử dụng dễ bị điện giật khi vô tình chạm phải mạch hở, đặc biệt trong không gian ẩm ướt như nhà tắm hoặc nhà bếp. Rủi ro về tính mạng trở nên cao hơn bao giờ hết.

Phân biệt đầu vào (Line) và đầu ra (Load) Aptomat đúng chuẩn

Để phân biệt đầu vào (input) và đầu ra (output) của aptomat (circuit breaker) nhằm tránh lắp ngược, bạn cần hiểu rõ ý nghĩa của hai đầu này và cách để nhận biết chúng. Đầu vào là phía kết nối với nguồn điện (nơi dòng điện đi vào aptomat), còn đầu ra là phía kết nối với tải điện (như thiết bị, đèn, hoặc mạch điện được bảo vệ).

Aptomat được thiết kế để dòng điện chảy từ đầu vào sang đầu ra và sẽ ngắt mạch nếu phát hiện quá tải hoặc ngắn mạch. Thế nên lắp ngược aptomat sẽ khiến nó hoạt động không đúng theo nguyên lý.

Dưới đây là các bước cụ thể để xác định đúng đầu vào và đầu ra của aptomat:

Kiểm tra ký hiệu trên aptomat:

• Tìm các nhãn như “Line” và “Load” trên thân aptomat.
• “Line” chỉ đầu vào, nơi kết nối với nguồn điện.
• “Load” chỉ đầu ra, nơi kết nối với thiết bị hoặc mạch điện cần bảo vệ.

Quan sát mũi tên hoặc chỉ dẫn: Một số aptomat có mũi tên hoặc ký hiệu khác cho biết hướng dòng điện. Mũi tên thường chỉ từ đầu vào (nguồn điện) đến đầu ra (tải).

Kiểm tra đầu nối: Ở một số thiết kế, đầu nối phía đầu vào có thể lớn hơn hoặc khác biệt về hình dáng so với phía đầu ra, vì nó phải tiếp nhận dòng điện từ nguồn.

Tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất: Nếu bạn có sách hướng dẫn hoặc tài liệu kỹ thuật đi kèm aptomat, hãy kiểm tra thông tin từ nhà sản xuất. Tài liệu này thường chỉ rõ đâu là đầu vào và đầu ra.

Nhờ sự trợ giúp từ chuyên gia nếu không chắc chắn: Nếu bạn đã thử các bước trên mà vẫn không xác định được, hãy liên hệ với thợ điện có chuyên môn. Không nên tự lắp aptomat khi không xác định được đầu vào và đầu ra của chúng.

Hướng dẫn cách đấu Aptomat đúng cách

Aptomat là thiết bị không thể thiếu trong mọi hệ thống điện. Vì thế nên cần đấu aptomat đúng kỹ thuật dưới sự thực hiện bởi thợ lắp aptomat chuyên nghiệp. Việc này sẽ hạn chế tối đa rủi ro chập, giật điện khi bạn tự ý lắp tại nhà mà không có chuyên môn. Bài viết này là quy trình đấu aptomat đúng cách. Trước tiên, cần chuẩn bị dụng cụ và vật liệu đầy đủ.

Công đoạn chuẩn bị dụng cụ:

• Aptomat: Chọn loại aptomat phù hợp với công suất của hệ thống điện (đa dạng cho hộ gia đình, văn phòng, chung cư, xưởng,… sử dụng)
• Dây dẫn điện: Lưu ý chọn dây điện mang tiết diện phù hợp với dòng điện định mức của aptomat.
• Bút thử điện/ Đồng hồ vạn năng: Chuẩn bị các dụng cụ này nhằm mục đích kiểm tra điện áp và dòng điện an toàn.
• Tuốc nơ vít, kìm: Siết chắc mối nối trên aptomat.
• Sơ đồ mạch điện: Cần có sơ đồ mạch điện rõ ràng để thuận tiện cho việc đấu aptomat.

Bước 1: Ngắt nguồn điện

Hãy thực hiện thao tác ngắt nguồn điện tổng trước khi đấu Aptomat để tránh điện giật. Có thể ngắt cầu dao tổng hoặc cầu dao phụ của mạch điện cần đấu aptomat mới.
Để an toàn, bạn hãy kiểm tra lại điện bằng bút thử điện để chắc chắn không có dòng điện chạy qua.

Bước 2: Kiểm tra aptomat và các đầu nối

Kiểm tra ngoại quan: Đảm bảo Aptomat không có dấu hiệu hư hỏng vật lý như nứt vỡ, biến dạng hay cháy nám.
Kiểm tra cơ chế hoạt động: Sử dụng nút TEST (nếu có) để kiểm tra khả năng ngắt mạch của Aptomat. Nếu Aptomat không ngắt khi nhấn nút TEST, không nên sử dụng.
Kiểm tra các đầu nối: Đảm bảo các đầu nối không bị oxy hóa, gỉ sét và có khả năng tiếp xúc tốt.

Bước 3: Đấu nối dây theo sơ đồ kỹ thuật

Tiến hành đấu nối aptomat theo hướng dẫn từ sơ đồ điện kỹ thuật:
Với Aptomat 1 pha 2 cực:
Dây nóng (L): Bạn nối vào cực IN bên trái của Aptomat.
Dây nguội (N): Tiếp tục nối vào cực IN bên phải của Aptomat.
Đầu ra (OUT): Nối vào thiết bị điện hoặc hệ thống phía sau.
Lưu ý:
– Aptomat cần được đấu đúng chiều, dây vào từ phía trên, dây ra ở phía dưới (trừ khi Aptomat có thiết kế khác).
– Siết ốc chặt vừa phải, tránh làm đứt lõi dây hoặc lỏng lẻo gây phát nhiệt.
Với Aptomat 3 pha:
Dây pha L1, L2, L3 đấu lần lượt vào 3 cực IN (ở phía trên Aptomat).
Dây ra tương ứng với từng pha sẽ đấu vào 3 cực OUT.
Nếu có dây trung tính (N), hãy chọn loại Aptomat 3P+N để đấu bổ sung dây N.
Với Aptomat chống giật:
Dây L và N vào đúng cực IN được ký hiệu sẵn trên thiết bị (IN L – IN N).
Đấu đầu ra đúng cực OUT.
Nối dây tiếp địa (nếu có) theo đúng sơ đồ nhà sản xuất.

Bước 4: Kiểm tra lại mối nối

Kiểm tra và siết chặt các mối nối, đảm bảo chúng không có biểu hiện lỏng lẻo, vì điều này có thể sẽ gây chập cháy.
Sau đó, bạn cần quan sát xem các dây trên mối nối có bị đứt hay hở gì không để điều chỉnh và bọc lại an toàn.

Bước 5: Kết nối nguồn điện

Bước cuối cùng sau khi đã hoàn tất các công đoạn lắp aptomat đúng cách, đó là kết nối nguồn điện và cho aptomat hoạt động thử.
– Khôi phục nguồn điện và kết nối với aptomat
– Bật các thiết bị điện được bảo vệ bởi aptomat để kiểm tra xem chúng có hoạt động bình thường hay không, nếu nguồn điện trên các thiết bị điện vẫn bị chập chờn, hãy kiểm tra lại.
Mẹo nhỏ: Sử dụng bút thử điện hoặc đồng hồ đo điện áp để xác định nguồn điện đã có điện hay chưa, đặc biệt là sau khi lắp xong.

Cách kiểm tra Aptomat đang hoạt động đúng cách

Dưới đây là một số cách kiểm tra CB sau khi lắp đặt đang hoạt động đúng chuẩn:

Kiểm tra bằng đồng hồ vạn năng: Dùng đồng hồ vạn năng để đo điện áp giữa hai cực khi aptomat đang bật, nếu thông số trên aptomat cho thấy aptomat đang hoạt động bình thường. Nhưng nếu không có điện áp, aptomat có thể đã bị hỏng.

Kiểm tra bằng cách thử nghiệm aptomat

1. Ngắt nguồn điện trước khi thử nghiệm hoạt động của aptomat
2. Thử tải quá mức: Với cách này, bạn cần kết nối tái giả lập với một thiết bị điện trong nhà, ví dụ bóng đèn với công suất cao để tạo dòng tải lớn hơn dòng định mức. Và quan sát xem aptomat có nhảy ngắt trong thời gian quy định.
3. Thử ngắn mạch: Sử dụng bộ thử ngắn mạch chuyên dụng để tạo dòng ngắn mạch khoảng 10-20 lần dòng định mức. Nút thử này thường có hình chữ T, khi nhấn vào nút này, aptomat sẽ bị ngắt mạch, và nếu như aptomat hoạt động bình thường thì các thiết bị kết nối với aptomat sẽ ngừng hoạt động.

Liên hệ dịch vụ lắp aptomat chuyên nghiệp tại 1FIX

Việc lắp đặt aptomat (CB) đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng nhất, mang lại sự an toàn và hiệu quả trong hệ thống điện gia đình. Tuy nhiên, việc bạn muốn tự lắp tại nhà, kể cả khi đã có chút kỹ năng cơ bản, cũng không nên thực hiện. Vì công việc này rất phức tạp, từ dây dẫn đến các đầu nguồn aptomat cũng khó nhận biết rõ ràng.

Để tránh sự cố không mong muốn, bạn nên ưu tiên chọn một địa chỉ nhận lắp aptomat uy tín, thợ giỏi tại 1FIX là một quyết định sáng suốt.

Lợi ích khi chọn dịch vụ lắp đặt Aptomat tại 1FIX

Đảm bảo an toàn trong công việc: Kỹ thuật viên tại 1FIX được huấn luyện bài bản, các kỹ năng mềm lẫn kỹ năng chuyên môn. Họ nắm vững mọi kiến thức nền tảng về lĩnh vực này khi đã có hơn 5 năm kinh nghiệm với hàng trăm dự án thành công. 1FIX cam kết quá trình lắp đặt aptomat cho khách sẽ được an toàn, suôn sẻ và đúng kỹ thuật.

Tuyệt đối không có tình trạng đấu ngược aptomat: Với kinh nghiệm thực tế từ mỗi người thợ và được khách hàng tin tưởng trong nhiều năm nay, 1FIX đảm bảo sẽ không có tình trạng thợ đấu sai kỹ thuật, lắp ngược aptomat mà sẽ lắp đúng chiều và đúng vị trí, giữ an toàn.

Tiết kiệm thời gian hơn: Bạn sẽ không phải loay hoay hàng giờ đồng hồ để tìm hiểu cách đấu aptomat đúng, hay mệt mõi vì tìm kiếm loại aptomat phù hợp cho gia đình. Tại 1FIX, chúng tôi sẳn sàng tư vấn và cung cấp loại aptomat “chất lượng cao” phù hợp với hộ gia đình. Và đảm bảo hiệu quả cho công việc đấu lắp aptomat.

FAQ – Câu hỏi thường gặp